پنجاه و یکمین اجلاس اتحادیه پایاپای آسیایی با حضور ۹ کشور عضو و ۳ کشور ناظر یعنی روسیه، بلاروس و افغانستان در ایران برگزار شد؛ اتحادیه پایاپای آسیایی که با هدف کاهش نیاز و وابستگی به ارز‌های جهان روا به ویژه دلار در دهه ۷۰ میلادی تاسیس شده است.

حالا در پایان پنجاه و یکمین اجلاس اتحادیه پایاپای آسیایی، اصلاح اساسنامه اتحادیه به منظور تسهیل در پذیرش اعضای جدید، تعیین سبد جدید ارزی کشور‌های عضو به منظور تسویه مبادلات بدون نیاز به ارز‌های جهان روا، امکان‌سنجی و بکارگیری ارز‌های دیجیتال بانک‌های مرکزی برای پرداخت‌های برون مرزی و رونمایی از شبکه پیام رسان بین بانکی کشور‌های عضو اتحادیه از جمله مواردی بوده که مورد بررسی قرار گرفته است.

یکی از موضوعات دارای اهمیت، تعیین سبد جدید ارزی کشور‌های اعضا است موردی که آقای فرهاد مرسلی دبیرکل اتحادیه پایاپای آسیایی با اشاره به آن می‌گوید: از سال گذشته ما پیشنهاد کردیم که ارز‌های محلی اعضا و برخی از ارز‌های غیرجهان روا هم چون روبل روسیه، یوآن چین و یا درهم امارات هم به سبد اتحادیه اضافه شود تا کشور‌های عضو بتوانند برای تسویه مبادلات تجاری و بانکی خود از این ارز‌ها بهره ببرند و از وابستگی آن‌ها به دلار کاهش یابد.

تشکیل یک ارز دیجیتال بانک مرکزی (CBDC) مشترک میان اعضای اتحادیه محور دیگری بود که در ادامه آقای مرسلی با اشاره به آن مطرح کرد: این ایده با ابتکارعمل ایران مطرح شده است تا کشور‌های عضو بتوانند روابط بانکی با یکدیگر را با تسهیل انجام دهند و برای تسویه‌ها از ذخائر ارزی خود کمتر استفاده کنند.

تشویق به دلارزدایی در روابط تجاری با تنوع بخشی به سبد ارزی اتحادیه

اتحادیه ای که رئیس کل بانک مرکزی آقای فرزین هم  با مهم شماردن نقش آن در اقتصاد جهان در خصوص اهداف آن گفت: پذیرش اعضای جدید با هدف هم ­افزایی، تنوع بخشی به سبد ارزی اتحادیه با استفاده از ارز‌های محلی کشور‌های عضو و سایر ارز‌های غیرجهان روا که می­ تواند به تشویق دلارزدایی در مبادلات تجاری، حفظ و نگهداری هرچه بیشتر ذخایر مطلوب ارزی اعضا و نیز ایجاد یک چارچوب مؤثر برای تسویه تعهدات بیانجامد، از اهداف آتی این اتحادیه است.

دلار‌زدایی یک انتخاب داوطلبانه توسط کشور‌ها نیست

دلار زدایی اقدامی که آقای مخبر معاون اول رئیس جمهور در خصوص میزان اهمیت عملیاتی شدن این هدف گفت: دیگر دلار‌زدایی یک انتخاب داوطلبانه توسط کشور‌ها نیست، بلکه یک پاسخ اجتناب‌ناپذیر کشور‌ها به پروژه سلاح‌سازی از دلار است. سلاح‌سازی از دلار در چند دهه گذشته از جمله مهم ترین عواملی است که کشور‌ها را وادار کرده به‌دنبال یافتن راهی برای رهایی از عواقب تحریم‌های دلاری احتمالی در آینده باشند.

او افزود: تضعیف دلار می‌تواند تهدیدی جدی برای نفوذ آمریکا در صحنه جهانی باشد. این چشم‌انداز برای آمریکایی‌ها نگران‌کننده است و این نگرانی در گزارش‌های اخیر اندیشکده‌های آمریکایی نیز به وضوح منعکس شده است. کشور‌ها به طور فزاینده‌ای به دنبال کاهش اتکای خود به دلار هستند. از نشانه‌های کاهش وابستگی کشور‌ها به استفاده از دلار، کاهش سهم دلار در ذخایر ارزی کشورهاست.

اقتصاد کشور‌های  بر پایه دلار  ابزاری در دست آمریکایی‌ها شده است!

سلاح سازی از دلار اقدامی که خود آمریکایی‌ها نیز به آن اذعان دارند موضوعی که آقای اسکات بنت، افسر سابق عملیات روانی ارتش آمریکا در گفت و گوی اختصاصی به باشگاه خبرنگاران جوان گفت: اقتصاد کشور‌هایی که بر پایه دلار است ابزاری شده در دست آمریکایی‌ها تا هر بار به نوعی به ساختار‌های اجتماعی و اقتصادی سایر کشور‌های جهان ضربه بزنند. سالهاست آمریکا با اعمال تحریم‌هایی که محوریت آن براساس دلار است تلاش کرده اند اقتصاد جهان را به نفع خود در تنگنا قرار دهد.

حضور فعال در اتحادیه‌ پایایای آسیایی اقدامی حائز اهمیت است

دلار زدایی که یکی از اهداف اتحادیه پایاپای آسیایی بود، هدفی که آقای فرزانی کارشناس اقتصادی با تاکید بر آن به باشگاه خبرنگاران جوان گفت: حضور فعال در چنین اتحادیه‌هایی می‌تواند حائز اهمیت باشد چرا که زمینه‌های عملیاتی شدن اهداف را به سهولت فراهم و در حوزه تجارت کشور هم می‌تواند موثر واقع شود. همانطور که اعلام شد یکی از اهداف تشکیل این دوره جلسات اتحادیه پایاپای آسیایی ایجاد سبد ارزی کشور‌های عضو، توسعه روابط بانکی و حرکت به سمت دلار زدایی از تجارت کشور‌ها است که با برای کشور ما نیز بسیار مهم تلقی می‌شود.

او افزود: دلار زدایی برای اقتصادی مانند کشور ما که در دهه‌های اخیر با تحریم‌های بسیار سخت مواجه بوده و عملا استفاده از دلار هزینه‌های بسیاری را برای اقتصاد ایران به دنبال داشته حائز اهمیت است بنابر این پیگیری موضوع دلار زدایی و کاهش نقش دلار در معاملات پولی و تجاری با کشور‌های دیگر برای کشور ما مسئله کلیدی است که این اتحادیه در جهت کمک به این مسئله کلیدی می‌تواند موثر باشد.

پیش از نیز آقای شهبازی نماینده مجلس در گفت و گو با باشگاه خبرنگاران جوان با تاکید بر اهمیت دلار زدایی گفته بود: کاهش و حذف تدریجی دلار از روابط تجاری، پولی و بین المللی یک اقدام ارزشمند است که باید صورت گیرد تا وابستگی به دلار کاسته شود تا تجارت و به عبارتی اقتصاد کشور بر اساس تلاطم‌های ارزی دلار دچار اختلال و مشکل نشوند.

دنیا در حال حرکت به سمت دلارزدایی است

شهبازی در ادامه افزود: با کاهش و حذف دلار از روابط پولی و تجاری بین المللی می‌توانیم اثرات روانی منفی را از تجارت خود کم کنیم. دنیا نیز به این سمت در حالت حرکت است و ما نیز باید به سوی این کاهش اثر گذاری برویم. بسیار مشخص است که وقتی کشور تحریم است استفاده از دلار می‌تواند اقتصاد کشور را با هزینه و تنش بیشتری همراه کند بنابر این باید به سمت کاهش اثر گذاری دلار در تجارت خود حرکت کنیم.

مطابق آمار صندوق بین‌المللی پول، سهم دلار در ذخایر ارزی کشورها، از ۷۱ درصد در سال ۲۰۰۰ به ۵۸ درصد در سال ۲۰۲۲ کاهش پیدا کرده است  و این مشخص کننده جهت حرکتی دنیا است ، حرکتی که به گفته کارشناسان با برگزاری پنجاه و یکمین اجلاس اتحادیه پایاپای آسیایی پررنگ تر و هدفمند تر شد.