برنامه گفتگوی ویژه خبری سیما با حضور آقای حسن واعظی رئیس مرکز مدیریت بیمارستانی معاونت درمان وزارت بهداشت و آقای احمدرضا خزاعی معاون تأمین خدمات درمانی سازمان تأمین اجتماعی و ارتباط تلفنی با آقای سید رضا مظهری رئیس مرکز مدیریت آمار و فناوری وزارت بهداشت به بررسی موضوع میزان تحقق الکترونیکی شدن نوبت دهی بیمارستانها پرداخت.
مشروح این برنامه را در ادامه میخوانید:
مجری: اوایل زمستان سال قبل بود که در گزارشهای متعددی به موضوع مشکلات مردم در گرفتن نوبت از بیمارستانهای دولتی پرداختیم. در آن زمان مسئولان وزارت بهداشت وعده دادند تا آخر خرداد سال ۱۴۰۲ یعنی امسال سامانه جدیدی به نام سامانه یکپارچه نوبت دهی الکترونیکی برای جلوگیری از اتلاف وقت بیماران و نیز تسریع در روند درمان آنها ایجاد خواهد شد. طبق این وعده، سامانه یکپارچه نوبت دهی در زمان مقرر ایجاد شد، ولی با گذشت زمان، بیمارستانهای دولتی که قرار بود تمام ظرفیت هایشان را در این سامانه قرار دهند تنها بخشی از ظرفیتها را در این سامانه قرار دادند و باز بیماران مجبور هستند برای گرفتن نوبت پزشک حضوری مراجعه کنند.
سؤال: آقای واعظی ضرورت ایجاد این سامانه چیست؟
واعظی؛ رئیس مرکز مدیریت بیمارستانی معاونت درمان وزارت بهداشت: بحث خدمات حضوری و الکترونیکی جزو نکاتی است که در حوزهها و سیستمهایی که ارائه خدمات به هموطنان و شهروندان دارند؛ جزو اولویتها است و با پیشرفتهایی که صورت گرفته، مطمئناً نظام سلامت هم با این موضوع بیگانه نیست. یقیناً خدمات غیرحضوری و خدماتی که به صورت الکترونیک انجام شود و نوبت دهی هم که یکی از اقسام خدمات ما در نظام سلامت و درمان است، جزو نکاتی است که دسترسی عادلانه را برای خدمات به شهروندان و هموطنانمان افزایش میدهد و همین طور بحث تعلل، ازدحام و همین طور ملاقات حضوری را برای شهروندان و مردم برای دریافت خدمات، کمتر میکند.
سؤال: بحث ما اتلاف وقت بیماران هم هست دیگر؟
واعظی: دقیقاً همین طور است.
سؤال: آقای خزاعی شما چقدر به این قضیه، اعتقاد که دارید، در واقع عزم راسخ دارید که نوبت دهی الکترونیکی شود. آن اهمیت از دیدگاه سازمان تأمین اجتماعی چیست؟
خزاعی معاون تأمین خدمات درمانی سازمان تأمین اجتماعی: همان طور که آقای واعظی فرمودند بحث نوبت دهی غیرحضوری یکی از برنامههایی است که هم در دستور کار وزارت بهداشت و هم در دستور کار سازمان تأمین اجتماعی است. ما در نهایت یعنی تمام کارهایی که میخواهیم انجام دهیم و سیاستی که در سطح کلان وزارت بهداشت و سازمان تأمین اجتماعی است، در کنار ارتقای کیفیت و ایجاد ایمنی برای بیماران مان، بحث رضایتمندی هم هست. این رضایتمندی یکی از آیتمهایی که میشود روی آن کار کرد، کمتر شدن اتلاف وقت مردم در گرفتن نوبتهای سرپایی و در کنار بقیه موارد است.
سؤال: آقای واعظی در این سامانه اوایل تابستان بود که راه اندازی شد، آن موقع آقای کریمی وعده دادند طی یک سال ما بیشترین مراجعات مان الکترونیکی خواهد بود، یک شش ماهی رد شده است، بفرمایید آخرین وضعیت نوبت دهی الکترونیکی در بیمارستانهای دولتی چند درصد است؟
واعظی: به صورت خلاصه و میانگین عرض کنم؛ تقریباً بین ۴۸ تا ۵۰ درصد از نوبت دهی بیمارستانها و کلینیکهای دولتی ما به صورت الکترونیک صورت میگیرد. آن هم که خدمت شما بودیم؛ پایان مرداد ماه سال ۱۴۰۲ بود.
سؤال: مصاحبه ام هست، مصاحبهای که گرفتم که از آنها در اوایل تابستان بود، آیا فکر نمیکنی این ۴۸ درصد کم است؟
واعظی: بحث نوبت دهی الکترونیک را میشود از جنبههای مختلف به آن توجه کرد؛ ۴۸ درصد با توجه به هدف گذاری که به صورت یک ساله در معاونت درمان وزارت بهداشت و همین طور وزارت بهداشت صورت گرفته، ما از برنامه با تناسب برنامه اجرایی و گانت خودمان عقب نیستیم. ما یک سال تا تابستان سال آتی مد نظر داریم که به آن حداکثر ظرفیت برای نوبت دهی الکترونیک برای مردم و شهروندان در نظام سلامت و کلینیکها و درمانگاههای تخصصی مان برسیم که یقیناً این هدف به یاری خدا قابل دستیابی خواهد بود.
سؤال: چقدر خواهد بود در تابستان سال آینده؟
واعظی: فکر میکردم این سؤال را خیلی عقبتر بپرسید، ولی هدف گذاری ما به صورت میانگین؛ در کشور ۷۰ درصد ظرفیت نوبتهای کلینیکها و درمانگاههای دانشگاهی و دولتی مان به صورت میانگین تعریف شده که تا پایان سال برسیم و بابت این موضوع، هم در ادامه ظرفیت و هم نظام ارجاع، آن پارت از نوبتهایی که ما ناگزیر هستیم که به صورت حضوری برای اتفاقاً ارائه خدمات اورژانسی، فالوها، پیگیری، خدمات فوق تخصصی و همین طور ارجاعات موازی برای مردم در نظر بگیریم را همچنان حفظ کنیم که از نظر فنی و تخصصی در همه جای کشورهای دیگر هم این موضوع ملموس است و در کشور ما دقیقاً همین طور خواهد بود.
سؤال: آقای خزاعی سازمان تأمین اجتاعی حدود ۷۶ بیمارستان را تحت پوشش دارد، صحبتی که با مسئولان سازمان تأمین اجتماعی در پنج آبان در همین برنامه گفتگوی ویژه خبری داشتم، آن موقع گفتند ۱۵ درصد ظرفیتهای بیمارستان الکترونیکی است، الآن به چه عددی رسیدید؟
خزاعی: نوبت دهی غیرحضوری ما بین ۲۵ تا ۲۷ درصد است، البته بستگی به شرایط و ظرفیتهایی که در هر مرکز داریم، این عدد متغیر است. ما در جاهایی که ظرفیت بالاتری داریم، اطمینان از وجود پزشک در آن مرکز بیشتر است، این ظرفیتها بیشتر است، درصدهای بیشتری است. در کنار این درصدی که عرض کردم حدوداً بین ۱۰ تا ۱۵ درصد نوبتهای ما از سیستم ارجاع تأمین میشود.
مجری: با این توضیحات برویم در میدان، جلوی بیمارستان ها، همین هفته گذشته من خود رفتم، صبحگاهان هم رفتم، برویم ببینیم وضعیت نوبت دهی الکترونیکی به چه صورت است؟
سؤال: اسم بیمارستان را نبردیم، حالا، چون شما هستید برای پاسخگویی آمدید اول مجتمع بیمارستانی امام خمینی بود، دومی هم بیمارستان میلاد بود. آقای واعظی شا گفتید ۴۸ درصد، به عنوان خبرنگار که رفتم در میدان، حداقل آن دو بیمارستانی که پر متقاضی است ما رفتیم، خودتان هم میدانید که چقدر آن جا مراجعه کننده است و چقدر از شهرستانها میآیند. حداقل این ۴۸ یا ۵۰ درصدی که شما دیدید من صبحگاهان که مصاحبه گرفتم حداقل باید از ۱۰ مصاحبه شونده کم کم چهار تا پنج نفر به من میگفتند من الکترونیکی نوبت گرفتم. ما چنین چیزی آن طور که خودمان دیدیدم مشاهده نکردیم. درصد آنهایی که الکترونیکی نتوانسته بودند بگیرند زیاد بود. نمیگوییم سامانه مشکل داشت، بحث این است که این نکته آخری بود که مصاحبه شونده گفت همه سهمیهها و نوبتها را بیمارستانها قرار نیست؛ اگر به فرض ۲۰ سهمیه داشته باشد، پنج تا الکترونیکی، ۱۵ تا حضوری میگذارد تا مریض بیاید. این ۴۸ درصدی که شما گفتید با مشاهدات ما زیاد همخوانی ندارد. چرا این قضیه دیده میشود؟
واعظی: اگر بخواهیم به بحث این مصاحبهای که شما زحمت کشیدید در آن زمان از شبانه روز بالأخره فرصت گذاشتید و این واقعاً جای تقدیر و تشکر از همکارانتان دارد داشته باشیم، این بحثی که هم بیمارستان مجتمع امام خمینی به عنوان بزرگترین مجتمع بیمارستانی کشور و جزو افتخارات این کشور است و همین طور بیمارستان میلاد؛ جفتشان بیمارستان سطح سه و مرجع تخصصی و سطح سه حساب میشوند و بیمارستانهای ویژهای در کشور هستند که معادل این بیمارستان شاید در کشور در نظام سلامت بیشتر از ۸۰ بیمارستان نباشند. نظامی به نام سطح بندی درمان وجود دارد که هم در منویات مقام معظم رهبری است، هم در اهداف و برنامههای دولت سیزدهم و همین طور وزارت بهداشت و همین طور در معاونت درمان به نام نظام ارجاع و تقویت نظام شبکه. تقویت نظام شبکه دقیقاً همین معنی را دارد که بیمارستان امام خمینی تهران، بیمارستان شریعتی تهران یا بیمارستان میلاد در نظام درمان سازمان تأمین اجتماعی در چه سطحی از ارجاع وجود دارد که آیا چند درصد از بیمارانشان به صورت مستقیم یا چند درصدشان در نظام ارجاع در قالب ارزیابی اولیه، تخصص و فوق تخصص باید صورت بگیرد در نظام شبکه.
سؤال: بحث ما فقط بحث نظام ارجاع نیست. ما میگوییم یک بیمار و همراهی که در خانه اش نشسته اصلاً در بحث نظام ارجاع هم نیست، دارد الکترونیکی نوبت میگیرد، این چیزی که اعلام میکنید پنجاه درصد با این چیزی که در میدان داده میشود؛ یک خرده همخوانی ندارد. ما میخواهیم از این قضیه عبور کنیم، اگر پاسخی دارید بفرمایید؟
واعظی: در داشبوردهایی که ما از تابستان ۱۴۰۲ در نظر گرفتیم؛ در داشبوردهای وزارت بهداشت، یک رندوم چکی شده در دو بیمارستان پایتخت، یقیناً این نمیتواند حجم نمونه منطقی باشد، ولی در داشبوردهایی که در وزارت بهداشت به صورت آنلاین وجود دارد برای این موضوع، همان که آقای مذهبی فرمایش کردند که این سامانه در تابستان ۱۴۰۲ پایه گذاری شده و ماه به ماه پنج درصد هدف گذاری شده که افزایش ظرفیت و بحث نوبت گیری و نوبت دهی الکترونیک را برای شهروندان مد نظر داشته باشد که این با آن موضوع کاملاً تناسب دارد، یعنی عددی است که ما هفته گذشته خدمت شما همین موضوع را ارائه کردیم و داشتیم.
سؤال: این سامانه الآن تشکیل شده، زیرساختها تشکیل شده، من نمیدانم چقدر چیز پیچیدهای وجود دارد که ماهی پنج درصد اضافه کنیم در این چهار تا شش ماه برسیم به، از قبل هم یک درصدی داشتید، به آن اضافه شده؛ شده ۴۸، واقعاً چه چیز سختی وجود دارد که یک نوبت دهی که سامانه اش هم تشکیل شده، ما بخواهیم ماهی پنج درصد به آن اضافه کنیم؟
واعظی: Setting هر بیمارستان با بیمارستان دیگر متفاوت است. از ۶۵۰ بیمارستان دانشگاهی که ما داریم، بیمارستانها به سطوح یک، دو و سه تعریف میشوند و این برای نظام سلامت و معاونت درمان این موضوع کاملاً معنی دار است.
سؤال: منظورتان از Setting چیست؟
واعظی: همان نظام ارجاع و سطح بندی خدمات درمان که تقریباً در تمام اسناد بالادستی ما ازجمله برنامه هفتم هم به صراحت آورده شده است. نکتهای که وجود دارد؛ برای کادر سلامت؛ سطح بندی و طبقه بندی مریضها و ارزیابی اولیه و آمدن بیمار از درگاه پزشک خانواده یا متخصص به سطح بالاتر به عنوان فوق تخصص، چیز معنی داری است.
سؤال: این بحث نظام ارجاع است، بحث پزشک خانواده و بحثهایی که هست، ما عموم مردم را صحبت میکنیم. ما میگوییم مردم عادی که در خانه نشستند، بیمار دارند، همراه بیمار هستند، میخواهند نوبت بگیرند، واقعاً سؤال است دیگر، چرا با وجود این سامانه؛ اگر سامانه نبود میگفتیم یک بحث است. اگر سؤال را دقیق پاسخ دهید، ممنون میشوم.
واعظی: صد درصد. این که ما قدم به قدم از تابستان سال جاری تا امروز آذر ماه که خدمت شما هستیم، واقعاً این پیشرفت را، این افزایش نوبت دهی به صورت الکترونیک را خودتان هم به این صحه گذاشتید که این موضوع وجود دارد.
مجری: این دیده میشود، ولی کافی نیست. اصلاً کلاً باید الکترونیکی شود.
واعظی: فکر میکنم این کلاً یک اختلاف نظر بین نظام سلامت و حوزه رسانه است که از نظر تخصصی باید جاهای دیگر هم بحث شود. شاید در این فرصت باقی مانده در استودیوی شما امکان پذیر نباشد.
سؤال: بحث رسانه نیست، الآن دنیا را نگاه کنید، در کشور خود ما خیلی از کارها دارد الکترونیکی میشود، خیلی از کارهای بانکی الکترونیکی شده، خیلی از کارهای فراجا الکترونیکی شد، خیلی از کارهای آموزشی الکترونیکی شد، پس اینجا بحث رسانه منِ نوعی؛ خبرنگار و خبر نیست؛ بحث کلی کشور است، در اسناد بالادستی هم آمده است این خدمات الکترونیکی در نظام سلامت.
واعظی: دقیقاً من خود دارم به این موضوع اشاره میکنم. این که پله به پله از تابستان سال جاری تا به امروز ما درصد نوبت گیری و نوبت دهی الکترونیک را در بیمارستانها و کلینیکهای دانشگاهی افزایش دادیم، این موضوع کاملاً مسجّل و قابل اثبات است و بحث در این موضوع الآن ندارم. نکتهای که در این فرصت کوتاه عرض میکنم این است که گیرنده خدمت از سازمانها و نظامهای خدماتی که در کشور جاری است میتواند استنباط کند صفر تا صد خدمتی که از ناجا، پلیس ۱۱۰ یا سایر خدماتی که شما مثال زدید دریافت کند، ولی این موضوع در نظام سلامت کاملاً برای بیمار شناخته شده نیست. خود تشخیصی، خودارجاعی و خود تجویزی نکاتی است که در بحث نوبت گیری و نوبت دهی الکترونیک هم باید مد نظر قرار بگیرد. فکر میکنم از این فرصت باقی مانده برای امشب، یک مقدار بابت این فکر میکنم دچار مشکل میشویم، تا به همه نکاتش بپردازم.
سؤال: همین خودتشخیصی که میگویید، چند درصد بیماران این طور مراجعه میکنند؟
واعظی: ۱۶ درصد از مریضهای ما که نوبت گیری و نوبت دهی الکترونیکی برای آنها صورت میگیرد، در نوبت خود حاضر نمیشوند و کنسلی نوبت داریم؛ یعنی برای سایر شهروندان ما آن فرصت را از دست دادیم.
سؤال: چند درصد بیمارانی میآیند که مسیر را اشتباه آمده اند.
واعظی: بین ۲۰ تا ۲۵ درصد از نوبتهایی که الآن به صورت الکترونیک یا به صورت خودخواسته یا حضوری دریافت میشود توسط شهروندان ما؛ بعد از ویزیت اول توسط متخصص به متخصص یا فوق تخصص دیگری ارجاع داده میشود.
سؤال: پس درست آمدند؟
واعظی: نه، کاملاً نادرست آمدند. بحث ارجاع صحیح؛ دقیقاً همین موضوع را اصلاح میکند.
سؤال: یعنی شما میگویید اگر قلبش درد میکرده، ربطی به قلب نداشته، شاید مال اعصابش بوده؟
واعظی: مثال دایرکت و مثال مستقیمش برای قلب؛ یک بحث دیگر است. قلب میشود بخش اورژانس بیمارستان، دیگر وارد کلینیک و درمانگاه نمیشود، یعنی خدمت اورژانسی ما، بله جداست.
من در طول هفته هم خدمت تان عرض کردم در آن گفتگو، میخواستم بگویم بین ۲۰ تا ۲۵ درصد نوبت گیریهای الکترونیک ما اگر به کرسی درستی نشیند؛ هم اتلاف وقت برای شهروند ما، هم اشتباه مسیر مراجعه برای شهروندمان صورت میگیرد که اتفاقاً به آن هدف نوبت گیری و نوبت دهی الکترونیک که سرمایه گذاری روی زمان مردم وجود داشته باشد، ما به آن نمیرسیم.
سؤال: این حدود ۲۰ یا ۲۵ درصد که گفتید، بقیه چه؟ چرا بقیه اش را نمیگذارید الکترونیکی شود؟ چرا همه، همین ۲۵ درصد را هم اصلاح کنیم، مسیرِ درست بیاید. صحبت ما این است که الکترونیکی شود، با سیستمهای نظارتی خودتان، با معیار سلامت، با هر چه که شما گفتید. مردم؛ برخی از مردم، طول روز هم هست، نیایند از بندر عباس، زاهدان، مشهد که برای یک نوبت آن جا معطل شوند. این هزینههایی در بر دارد. اگر الکترونیکی شود، تکلیف مردم معلوم است، در خانه اش میبیند هست یا نیست. اما یک درصدی داریم که بیشتر هم هست، میگذارید حضوری؛ میگوید الکترونیکی نشد، برویم سراغ حضوری.
واعظی: بیمارستانهایی که ما در تهران داریم، گاهاً مثل بیمارستان شریعتی، بیمارستان نمازی شیراز، بیمارستان امام رضای تبریز یا بیمارستان حضرت امام رضای مشهد مقدس؛ اینها بیمارستانهای سطح سه ما هستند که این در قالب نظام ارجاع و سطح بندی خدماتی که عرض کردم، کاملاً معنی دار است بابت این موضوع. ما در صدد اصلاح مسیر؛ صرفاً میتوانیم با انتخاب پزشک خانواده، واگذاری این مسئولیت به پزشک عمومی و طب عمومی جامعه نگرمان در سطح یک میتوانیم داشته باشیم؛ این که بیمار در کانال مستقیم و کانال تشخیصی درستی نظام ارجاع برایش صورت بگیرد و نوبت گیری الکترونیک توسط هم پزشک خانواده، هم توسط شهروند انجام بگیرد. آن اصلاحی که عرض کردم؛ آن رِسِپتورهای ۲۰ تا ۲۵ درصدی که به اشتباه دارد اشغال میشود و باز هم مریض سر در گم میشود، آن موضوع را ما میتوانیم اصلاح کنیم که دقیقاً به نفع شهروند و گیرنده خدمت است.
سؤال: همین نظام ارجاعی که گفتید چند درصد از سهمش است؟
آقای واعظی: حداقل ۳۰ درصد.
سؤال: کم است، همین نظام ارجاعی که شما… البته نوبت دهی الکترونیکی را میگویید، چرا نمیآیید در همان بحث نظام ارجاع این کار را انجام دهید؟ اگر اجازه دهید با آقای خزاعی هم صحبت کنیم، خیلی ساکت هستند، چون بحث طولانی شد. آقای خزاعی سازمان تأمین اجتماعی درصدش خیلی کم است. چرا؟
خزاعی: من ابتدا در مورد بیمارستان میلاد اگر اجازه دهید توضیح دهم. بیمارستان میلاد همان طور که آقای واعظی فرمودند در کنار چند بیمارستان بزرگ دانشگاهی؛ مرکز سطح سه ما است، یعنی باید در بیماران خاصی به بیمارستان میلاد مراجعه کنند. بیمارانی که در سطوح یک و دو ما در سایر مراکز ملکی ما یا در مراکز دولتی امکان درمانشان وجود نداشته باشد. بیمارستان میلاد چیزی حدود شش تا هفت هزار نفر روزانه مراجعه سرپایی دارد، ما متأسفانه یک اختلالی در سیستم نوبت دهی اینترنتی ما در بیمارستان میلاد به عللی ایجاد شد. مشکلات هم زیرساختی، هم سخت افزاری و نرم افزاری که قرار است که به سرعت سامانه نوبت دهی اینترنتی الآن همکاران من در بیمارستان میلاد با تمام توان روی این قضیه کار میکنند که این سه مانع نوبت دهی اینترنتی به زودی راه بیفتد.
سؤال: کی به زودی؟ پنج آبان مسئولان تأمین اجتماعی در برنامه قول دادند ظرف سه ماه تمام ۷۶ بیمارستان تأمین اجتماعی به سامانه یکپارچه نوبت دهی الکترونیکی وزارت بهداشت متصل شوند. الآن چیزی حدود بالای ۴۵ روز رد شده، یعنی اوایل بهمن این اتفاق رخ میدهد؟
خزاعی: این سامانه نوبت دهی بیمارستان میلاد علاوه بر آن سامانه نوبت دهی وزارت بهداشت است. وصل ما به سامانه مثل همه یا هیچ است، ما باید تمام زیرساختهای فنی و سخت افزاری فراهم شود. من روز قبل هم با همکاران آی تی سازمان تأمین اجتماعی که صحبت کردم، پیشرفت کار را از آنها اطلاعات گرفتم، کماکان بر اساس آن قولی که داده بودند روی تاریخ سه ماه هستند.
سؤال: یعنی اوایل بهمن متصل میشوید؟
خزاعی: بله آن شرایط آی تی فراهم شود، ما تمام بیمارستان ها؛ قسمتی از ظرفیت بیمارستان، ما به عنوان یک ظرفیت جدید به این مسأله نگاه میکنیم.
سؤال: به آن سامانه متصل شوید؟
خزاعی: بله، یک ظرفیت جدیدی است دوستان وزارت بهداشت در اختیار سازمان قرار میدهند و در عین حال ما، حالا آقای واعظی یک سری مسائل را گفتند. بعضی از تخصصهای ما اصولاً نوبت دهی غیرحضوری و اینترنتی بعضی موقع شاید موضوعیت نداشته باشد. مثلاً فرض کنید مطبهای خصوصی را بگویم، مثال بزنم؛ شما فرض کنید نوبتهای همکاران ما در بحث اطفال اصلاً خیلی شرایط به آن صورت نیست که بخواهیم پیش بینی شده به متخصص اطفال مراجعه کنیم، معمولاً یک چیز فوری است.
سؤال: شما اصلاً الکترونیکی گذاشتید که ببینیم مردم استقبال میکنند یا نمیکنند؟
خزاعی: نه، داریم، الآن هم اطفال است، عرض من این است که یک سری ظرفیتها باید آزاد باقی بماند برای مریضهایی که از اورژانسها ارجاع داده میشوند، از درمانگاههای همزمان ارجاع داده میشوند.
سؤال: اگر درصد را بگویید ممنون میشوم.
خزاعی: درصد را که الآن من به صورت دقیق نمیتوانم بگویم.
سؤال: نه اگر درصدش کم است نمیتوانیم به کلیت تعمیم دهیم؟
خزاعی: عرض من این است ما یک تخصصهایی مثل اطفال را شاید عمده ظرفیت را باید خالی بگذاریم برای مراجعه لحظهای مردم.
سؤال: آن را درصدهایش را مشخص کنید، الآن شما روی ۲۶ درصد هستید این که بخواهیم بگوییم یک جایی استقبال میشود یا مریض مثلاً کمتر میآید که نمیتوانیم کلاً این را ندهیم به ظرفیت الکترونیکی به خاطر این قضیه.
خزاعی: آن روز هم عرض کردم ما تمام تلاش مان این است که تا پایان سال این ظرفیت را در جاهایی که خودمان اختیارات و ظرفیت داریم؛ تلفنی، اینترنتی و به صورت نرم افزاری افزایش دهیم. با وصل به سامانه وزارت بهداشت هم مسلماً این درصد را انتظار داریم بالاتر رود. البته ما یک سری تفاوتها در نوبت دهی سیستم وزارت بهداشت و نوبتهای ما از نظر تعرفهها وجود دارد که عرض خواهم کرد.
سؤال: همکاران به خاطر این که اهمیت این نوبت دهی را قشنگ برای مردم بیشتر روشن کنیم؛ چند نمودار است نشان میدهیم، نمودار اول برای سالنامه اطلاعات و آمار سال ۱۴۰۱ استکه گفته میشود از ۶۳ درصد کل بیمارستانهای علوم پزشکی که ۶۶۴ بیمار، ۶۳ درصد مراجعات مربوط به بیمارستانهای علوم پزشکی هستند که تعداد آن؛ ۶۶۴ درصد است. در بیمارستانهای خصوصی؛ این عدد ۱۸ درصد است؛ که تعدادش هم ۱۸۴ بیمارستان خصوصی است. در بیمارستان تأمین اجتماعی که ۷۶ بیمارستان است، این عدد ۷۳ درصد است. در بیمارستانهای نیروهای مسلح؛ ۶۱ بیمارستان داریم. در گراف دو هم تعداد بیمارستانها قید شده است. تعداد بیمارستانهای نیروهای مسلح ۶۱ بیمارستان است که شش درصد مراجعات داشته، سه درصد هم مربوط به بیمارستانهای خیریه است که تعداد این بیمارستانها هم ۳۶ بیمارستان بوده، سایر بیمارستانها مثل بیمارستانهای وزارت نفت، دانشگاه آزاد و سه درصد است که کلاً ۳۴ بیمارستان بوده و جمع اینها بالای هزار بیمارستان است؛ کلاً خصوصی و دولتی. در گراف بعدی تعداد مراجعین درمانگاههای بیمارستانها در سال ۱۴۰۱ در بیمارستانهای علوم پزشکی؛ همان بیمارستانهای سادهتر دولتی که عددش را گفتیم ۶۶۴، بیش از ۴۸ میلیون بار در سال گذشته مراجعه داشته، شاید یک نفر بوده چند نفر رفته برای خدمات درمانی بگیرد؛ ویزیت و از این صحبت ها. حدود ۲۰ میلیون بار به بیمارستانهای تحت پوشش تأمین اجتماعی در طول یک سال گذشته صورت گرفته به همان ۷۶ بیمارستان تأمین اجتماعی. در بخش خصوصی در سال گذشته که بخش خصوصی گفتیم با ۱۸۴ بیمارستان؛ هفت میلیون و ۸۰۰ هزار بار مراجعه کننده داشته است. در نیروهای مسلح که گفتیم ۶۱ بیمارستان؛ هشت میلیون و ۴۰۰ هزار بار مراجعه کننده، بیمارستانهای خیریه؛ سه میلیون و ۷۰۰ هزار بار و سایر بیمارستانها که جمع اینها حدود ۹۰ میلیون بار مراجعه در سال گذشته داشته است. شما حساب کنید بالای ۹۰ میلیون بار مراجعه کننده داشته است. این بخشی از اینها اگر بخواهد الکترونیکی شود، چقدر صرفه جویی میشود در وقت بیماران، در خیلی مسائل از لحاظ اقتصادی، روند درمان بیماران سرعت میگیرد. تمام بحث ما سر همین قصه است.
واعظی: دقیقاً دارد قدم به قدم همین اتفاق میافتد.
سؤال: اما قدم به قدم؛ ببخشید، عذرخواهی میکنم؛ خیلی کُند است.
واعظی: اصلاً کند نیست، من این فرمایش شما را تأیید نمیکنم.
سؤال: بگویید چقدر کار پیچیده است که این پنج درصد اضافه شود؟
واعظی: من این فرمایش شما را تأیید نمیکنم، عذرخواهی میکنم، ولی حق را به ما بدهید. ۱۴۰۱ نوبت گیری و نوبت دهی الکترونیک تقریباً هشت درصد کل ظرفیتها بود. اولاً این که من خوشحال هستم که سالنامه چاپ شده وزارت بهداشت مورد توجه شما قرار گرفته، این موضوع خیلی ارزشمند است برای ما، چون موضوعی است که همکاران و اساتید اپیدمیلوژیست در وزارت بهداشت و همین طور شورای معاونین و مقام عالی وزارت هم این موضوع را بارها و بارها مورد تأکید قرار دادند که تمام این عدد، اعشار و رقمها به دقت نظر و در حوزه تخصصی تدوین و فراهم میشود و واقعاً هم یکی از مصارفش برای خود مردم و همین طور اصحاب رسانه است بابت این که از آن استفاده شود. نکته دیگر این که ما نزدیک ۵۰ میلیون بار مراجعه در اورژنس بیمارستانهای کل کشور داریم. یک پارت که شاید در این سالنامه به آن پرداخته نمیشود، بحث مطب هاست و کلینیکهای خصوصی که خارج از محوطه بیمارستانهای ما هستند.
سؤال: الآن بحث ما روی دولتی هاست، بگذارید این را ببریم جلو. این صحبتهایی که ما کردیم همه دولتی بود؟
واعظی: در کنار این نمودارهای میله ای، یک نکتهای که وجود دارد، کوتاه است این موضوع، شاید به ۳۰ ثانیه هم نرسد؛ ۷۵ تا ۸۰ درصد بار مراجعین بیماران سرپایی و اِلِکتیو ما را همکاران عزیز و پزشکان در مطبها پوشش میدهند؛ این هم جزو نکات ارزندهای بوده است. بحث هوشمند سازی و نوبت دهی الکترونیک جزو اولویتهای وزارت بهداشت بوده و هست و من با افتخار این موضوع را مورد تأکید قرار میدهم و فکر میکنم فرایندی که الآن وزارت بهداشت در پیش گرفته در بیمارستانهای دولتی، فرایند رضایت بخشی است، این که ما سرعت خود را افزایش دهیم، از مرداد تا کنون تقریباً کمتر از ۱۵ درصد به ۴۸ تا ۵۰ درصد رسیده است و در خیلی از سرویسهای تخصصی؛ این نوبت دهی به صورت حداکثری، چون ۴۸ تا ۵۰ درصد به صورت میانگین اعلام میشود. این موضوع در کشور وجود دارد و آن پارتی که در قبال قطعی اینترنت، افراد سالمند، دهکهای پایین، آن عزیزانی که ممکن است به فضای مجازی دسترسی نداشته باشند هم به عنوان نوبت دهی حضوری ناگزیر و لاجرم است که باید این ظرفیت حتماً در نظر گرفته شود که شما بهتر از من در بازدهی محیطی تان به این موضوع رسیدید.
سؤال: البته بحث دولتی گفتم، گفتید این کاری که به عنوان نمونه در بیمارستان دولتی جلو میرود، این را ببریم جلو به یک ترتیبی، بعد سراغ بیمارستانها و مراکز خصوصی هم خواهیم رفت.
واعظی: میشود همان بحث نظام ارجاع که عرض کردم.
سؤال: گفتگوی تلفنی داریم با آقای مظهری؛ رئیس مرکز مدیریت آمار و فناوری وزارت بهداشت. آقای مظهری الآن چه تعداد بیمارستانهای دولتی به این سامانه نوبت دهی الکترونیکی متصل شدند؟
سید رضا مظهری؛ رئیس مرکز مدیریت آمار و فناوری وزارت بهداشت: تا این لحظه ۵۹۲ بیمارستان از ۶۶۹، شما فرمودید ۶۶۴ پنج بیمارستان دیگر اضافه کنید.
سؤال: چون از سال گذشته تا الآن بیمارستان اضافه شده.
آقای مظهری: ۶۶۹ بیمارستان دولتی ما الآن ۵۹۲ عدد آن متصل شدند به این سامانه یکپارچه بقیه چرا نه؟
مظهری: بقیه اغلب بیمارستانهای کوچکی هستند مثل بیمارستانهای ۳۲ تختخوابی که معمولاً آن ترافیک بیمار در آنها نیست و نیازی سیستمهای نوبت دهی توسط مدیرانشان احساس نشده، سامانههای نوبت دهی در این بیمارستانها وصل نشده است.
سؤال: الآن چه تعداد میشود اگر بخواهیم جمع و کم کنیم؟
مظهری: ۵۹۲ تا، تقریباً ۹۰ درصد.
سؤال: نه چه تعداد وصل نیست.
مظهری: عرض کردم ۵۹۲ تا وصل است از ۶۶۹ تا.
سؤال: چند تا میماند؟
مظهری: تقریباً ۷۶، ۷۷ تا میماند.
سؤال: ما از این بیمارستانهایی که داریم ۱۰۱ بیمارستان، بیمارستانهایی هستند که حداکثر از یک تخت تا ۳۲ تختخوابی هستند.
مظهری: بله الآن یک تخت که نداریم، ولی بیمارستانها حداقل ۳۳ تختخوابی هستند.
سؤال: کلاً ما از جای کم تا زیادش حساب کردیم؛ از صفر برو تا ۳۳ تخت.
مظهری: بله این بیمارستانهای معمولاً کوچکی هستند که…
سؤال: عددش ۱۰۱ است؟
مظهری: عرض کردم شما ۶۶۹ را منهای ۵۹۲ کنید تقریباً میشود ۷۷ تا اگر اشتباه نکنم.
سؤال: پس بالای ۹۰ درصد این بیمارستانها متصل هستند؟ الآن ما در بحث این که مردم بیایند این سامانه نوبت بگیرند آیا به راحتی میتوانند این کار را انجام دهند؟
مظهری: بله ما خوشبختانه یک قدم دیگری هم الآن جدیداً برداشته شده طی هفته گذشته با توجه به الزامی هم که دولت در رابطه با قرار گرفتن خدمات در پنجره ملی گذاشته شده، ما این سامانه را منتقل کردیم روی پنجره هوشمند و پنجره ملی هر فردی میتواند از آن پنجره وارد و مستقیماً وارد درگاهی شود که بتواند نوبتش را در سراسر کشور از یک پنجره بگیرد. این را گذاشتیم و سهولت کافی وجود دارد.
سؤال: از بیمارستانهای دولتی چند درصد ظرفیت هایشان را در این سامانه قرار میدهند؟
مظهری: همان طور که آقای واعظی فرمودند، آمارها را کسانی که در حوزه درمان هستند، رصد میکنند؛ بالای ۴۰ تا ۴۶ درصد استفاده میشود از این سامانه الکترونیکی که امیدواریم برسانند به ۷۰ درصد.
سؤال: آیا این ظرفیت را شما دارید که بیمارستانها بیایند تمام ظرفیت هایشان را بگذارند آنجا؟ این سامانه این ظرفیت را دارد؟
مظهری: به لحاظ فنی بله، چون ۱۲ سامانه مختلف هست که به صورت یکپارچه به هم متصل هستند یعنی یک سامانه نیست که بگوییم بار ترافیکی زیادی روی آن سوار میشود، تمام بیمارستانهای کشور یکی از این ۱۲ نرم افزار را دارند و به لحاظ فنی مشکلی ما نداریم.
سؤال: این که عنوان میشود ماهی پنج درصد اضافه شود، چطور است؟ این منطقی است یا بیشتر میشود اضافه کرد؟
مظهری: به لحاظ فنی میشود این کار را کرد، یعنی اگر مدیران و رؤسای بیمارستانها ملزم شوند به این که باید شما تمام نوبت هایتان را الکترونیکی کنید امکان پذیر است، ولی واقعیت این است که یک اتفاقی در سطح بیمارستانها ممکن است رخ دهد که خودش دوباره حاشیه جدیدی ایجاد کند. الآن آقای دکتر فرمودند ۷۰ درصد میرویم جلو و ۳۰ درصد را باید خالی بگذاریم، حرف درستی است، چون یک تعداد از بیمارانتان ممکن است اورژانسی بیایند، تعدادی از بیماران هستند که مثلاً فردی از یک شهرستان آمده در بیمارستان و متخصص مثلاً داخلی یا یک ارتوپد میبیند همان موقع باید متخصص قلب هم این بیمار را ببیند، در نتیجه نمیتوانیم به او بگوییم برو مجدد، صحبت نوبت دهی شود.
سؤال: اینها چند درصد است؟
مظهری: اینها تقریباً براورد ما این است که باید ۳۰ درصد ظرفیت را برای این موارد نگه داریم.
سؤال: یعنی ۳۰ درصد اورژانسی میآید به بیمارستانها مراجعه میکند؟
مظهری: نه، اورژانسی و موارد پیش بینی نشده. همه موارد پیش بینی نشده؛ موضوع اصلی نیستند. عرض کردم ممکن است در مسیر ویزیت ها، مواردی باشد که روی بیمار ویزیتهای تخصصی دیگری هم انجام شود و آن ممکن است اصلاً پیش بینی شده نباشد.
سؤال: تأمین اجتماعی الآن وضعش چطور است؟ البته متصل نشده، آیا این ظرفیت شما وجود دارد که ۷۶ بیمارستان تأمین اجتماعی به شما متصل شود؟ مشکلی ندارید؟
مظهری: کاملاً این ظرفیت فراهم است و ما این سرویسها و استانداردهای اتصال را به همکارانمان در سازمان تأمین اجتماعی ابلاغ و اعلام کردیم و جلسات متعددی گذاشتیم، دارند کار میکنند ولی هنوز تا این لحظه اتصالی صورت نگرفته، ولی به ما قول دادند این اتصال را برقرار میکنند. در واقع کار فنی است که دوستان تأمین اجتماعی انجام بدهند.
سؤال: یعنی چقدر زمان میبرد این مهلت سه ماهه که از پنج آبان از شما خواستند آیا این سه ماه زمان میبرد؟ بیشتر است یا کمتر است؟
مظهری: چون بخشهایی است که آنها خود هم سامانه اختصاصی دارند، عرض کردم ۱۲ سامانه ما در سطح بیمارستانهای دولتی داشتیم که وصل شده است، یک تعدادی سامانههایی دارند که آنها هم باید مشکلات و بحثهای فنی شان برطرف شود و، چون خودشان تولید کننده سیستمها هستند و مدیریت میکنند زمانی که دادند احترام گذاشتیم و گفتیم در همان دو ماهی که فرصت باقی مانده بتوانند این اتصال را برقرار کنند.
سؤال: اگر این بیمارستانها متصل شوند روند کار آن جا به چه صورت است؟ کاملاً تفکیک شده است؟ یعنی مثل الآن که دانشگاهها را تفکیک کردیم، یعنی آن جا بیمارستانهای تأمین اجتماعی تفکیک شده در لیست تان میآورید؟ درست است؟
مظهری: جریان به این صورت است که ما در آن سامانه نوبت دهی اگر شهروندان مراجعه کنند دو بخش دارد؛ یک بخش این است که یک تخصص آن بیمار و لیستی از بیمارستانهایی که آن نوبت خالی را در آن تخصص دارند نمایش داده میشود. قاعدتاً اگر این اتصال با تأمین اجتماعی صورت بگیرد، آن بیمارستانها هم در کنار بیمارستانهای دیگر در داخل دیده میشوند و بیمار میتواند به دلخواه خود اگر مثلاً میلاد برود، روی بیمارستان میلاد کلیک کند و منتقل میشود روی سیستم؛ یعنی پزشکان بیمارستان میلاد را میبیند. ولی اگر هم خود بخواهد تشخیص بدهد بیمارستان دیگری برود، باز این کار را میتواند کند.
سؤال: چقدر از این بیمارستانها نوبت دهی مثلاً کم و زیادش چه مدتی را مشخص، مثلاً از یک روز در آتی تا یک ماه یا کمتر یا بیشتر قرار میدهند، تا چه مدتی میشود نوبت گرفت؟
مظهری: البته این مستلزم این است که یک دستورالعمل واحدی از سمت معاونت درمان وزارت بهداشت و درمان ابلاغ شود که همه وحدت رویه پیدا کنند. در حال حاضر این در بیمارستانهای مختلف متفاوت است، یعنی بعضی از بیمارستانها فقط برای همین دو سه روز آینده خود نوبت در سامانه قرار میدهند و اگر فرد بخواهد برای یک هفته نوبت بگیرد، اساساً میبیند که ظرفیت خالی به او نشان داده نمیشود.
سؤال: چقدر از این بیمارستانها این کار را میکنند؟
مظهری: بعضی بیمارستانها هم یکی دو ماه ظرفیتشان را پر و مشخص میکنند. به نظر میرسد نظم و انضباط بیشتری آن بیمارستانها دارند.
سؤال: چقدر از این بیمارستانها همین ظرفیت یکی دو روزه را مشخص میکنند؟ چند درصد است؟
مظهری: الآن دسترسی به این تعداد ندارم.
سؤال: زیاد یا کم است؟
مظهری: نه، اتفاقاً تعداد بیشتری از بیمارستانها الآن از همین وضعیت متأسفانه دارند.
سؤال: فقط یکی دو روز را معلوم میکند؟
مظهری: به خاطر همین هم هست که شهروندان میگویند وقتی میروند داخل سیستم برای روزهای بعدی میبینند نوبتی نیست. این به معنای این نیست که واقعیت نوبتها ممکن است پر شده باشد، بلکه به معنی این است که نوبتها در سیستم ذخیره و مشخص نشده است.
سؤال: چرا این کار را انجام میشود؟
واعظی: من تشکر میکنم از آقای مظهری بابت همراهی که بالأخره حوزه مافا به خاطر بحث برقراری سیستمهای نوبت دهی الکترونیک داشته و همان طور که آقای دکتر هم به درستی فرمایش کرد؛ از نظر فنی این دسترسی واقعاً وجود دارد و ما هم این موضوع را تکذیب نمیکنیم که همه نوبت هایمان الکترونیک شود.
سؤال: پس چرا همه این ظرفیت قرار نمیگیرد؟
واعظی: ولی از نظر تخصصی و فنی باید تمام نوبت هایمان الکترونیکی باشد یا نه که تا این لحظه به آن پرداختیم. نکتهای که وجود دارد و آقای مظهری هم به درستی فرمایش کردند باید تکمیل کنم فرمایش ایشان را، بحث بازههای ۱۰ روزه ماست که ما نوبت دهی الکترونیک را همکاران در بیمارستانهای دولتی در سامانه قرار میدهند که این موضوع در بخشنامهای که اواخر مهر ماه سال جاری ابلاغ شد که به صورت ماهانه تمام نوبتهایی که تعیین شده برای بحث نوبت گیری الکترونیک وجود دارد، فقط بعضی مواقع بالأخره بحث مشکلاتی که ممکن است برای پزشکان، بحث کنسل شدن بعضی درمانگاهها و جا به جایی پزشکان در کلینیکهای مختلف وجود داشته باشد، این نوبتها ممکن است اسم پزشک با اسم پزشک دیگری جا به جا شود.
سؤال: الآن دستورالعمل شما در این زمینه چیست؟ تا چند روز را باید بگذارند؟
واعظی: کل این ماه را گذاشتیم، ولی به صورت بازههای ۱۰ روزه کردیم.
سؤال: الآن انجام نمیشود در برخی بیمارستان ها، برخورد شما چیست؟
واعظی: بعضی از بیمارستانهای ما همان طور که آقای مظهری فرمایش کردند وجود نداشته که این موضوع هم تذکرهای لازم به دانشگاهها و بیمارستانهای مربوطه داده شده است و این همان بحث رصد و پایش لحظهای سامانه نوبت دهی بیمارستان هایمان است که در معاونت درمان واقعاً به صورت روزانه این موضوع صورت میگیرد و جامه عمل پوشیده میشود به آن؛ بخشنامه و دستورالعملهایی که به صورت سیاسی ابلاغ شده است.
سؤال: آقای خزاعی کی به آن درصد تقریباً کامل میرسید در نوبت دهی الکترونیکی برای بیمارستانهای سازمان تأمین اجتماعی؟
خزاعی: عرض کردم ما سیاست سازمان در بیمارستانهای مختلف متفاوت است؛ فرض بفرمایید در یک بیمارستان کوچک شهرستان فرض کنید ما یک نفر متخصص قلب داریم، مثال عرض میکنم، رئیس آن بیمارستان ترجیح میدهد از متخصص قلب تخصصهایی که ظرفیت بالایی ندارند شاید صرفاً از سیستم ارجاع استفاده کند. تمام صحبت ما و شما؛ یعنی من نیتی که شما دارید و ما داریم این است که بهترین خدمات در مناسبتترین وضعیت به بیمار ما داده شود.
سؤال: اینها صحبتهایی بوده که شده، تا سال بعد به چند درصد میرسیم؟
خزاعی: ما هم سعی میکنیم با اتصالی که به سیستم سامانه وزارت بهداشت داریم، بین ۵۰ تا ۶۰ درصد ظرفیت مان را غیرحضوری کنیم.
سؤال: خیلی کم است؟
خزاعی: مناسب است، عرض من این است که برای بعضی مراکزِ ما این چیزی که، ما الآن در سیستم ما؛ خودمان فرض کنید بیمار ما به یک پزشک عمومی و یک تخصصی مراجعه میکند، از سیستم ارجاع در همان مرکز و از بیمارستان مقصد میتوانیم نوبت بگیریم همزمان بدون این که مریض مان مراجعه کند. خواهشم این است که این سیستم ارجاع را هم در معرفی آن، هم در سرعت آن و این که ما از ظرفیتهای محدودی که در کل کشور داریم به بهترین از هم نحوه ممکن استفاده کنیم. خواهشم این است در این قسمت هم در کنار نوبت دهی اینترنتی و غیرحضوری؛ این تلاش را همه ما نیاز است انجام دهیم که بهترین خدمت به بیماران ما با توجه به محدودیت هاست.
سؤال: بهترین خدمت این است که بیمار پنج صبح نیاید آن جا در این سرما، بهترین خدمت این است که تلفنهایی که گذاشتید زنگ که میخورد یا اصلاً بر نمیدارند برخی مواقع یا اگر بردارند میگویند پر شد. یعنی شروع نشده کار میگوید پر شد. بهترین خدمت این است که بحث الکترونیک راه بیفتد و تکلیف مردم مشخص شود. این همه علاف، دوباره باز میگذارید ۵۰ درصد؛ یعنی عملاً بیمارستانها دست را باز میگذارند دوباره مردم بیایند. صحبت ما این است غیر از موارد اورژانس که میگویید میخواهیم به یک سمتی پیش برویم که جلوی اتلاف وقت مریض گرفته شود، سرگردان نشود، از شهرستان نیاید در ماشین بخوابد.
خزاعی: صد درصد.
سؤال: میگویید صد درصد، اما به درصد تخصیص بیمارستانها میرسد؛ درصد ۵۰ تا نهایتاً ۷۰ درصد.
خزاعی: عرض کردم باید گام به گام پیش برویم، بازخوردی که از خود مردم دریافت میکنیم، رضایتمندی فراهم باشد و ما دوست داریم که کمترین زمان ممکن برای گرفتن این نوبتها صرف شود از طرف بیماران.
سؤال: الآن دستور شما به بیماران چند درصد است در حال حاضر؟
بخشنامه دادید به آنها؟
واعظی: حدود ۵۰ درصد، بله.
سؤال: اگر رعایت نکند بیمارستان چه؟
واعظی: این به صورت میدانی در کنار بازدیدهایی که برای درمان صورت میگیرد در جنبههای مختلف مثل اورژانس، کلینیک اتاق عمل، بخشهای ویژه، بحث نوبتهای الکترونیک هم جزو آیتمهایی است که مورد ارزیابی قرار میگیرد.
سؤال: چه برخوردی میشود اگر بیمارستانی همین ۴۸ درصدی که گفتیدمحقق نکند؟
واعظی: تذکرات کتبی دریافت میکنند، اگر مشکل زیرساختی وجود داشته باشد همراهی میشود که آن بیمارستانها بتوانند آن چالشها را برطرف کنند که در اولین فرصت بتوانند آن ظرفیت خود را برای مردم مد نظر قرار دهند. بحث نظام ارجاع و پزشک خانواده؛ نکته و حلقه کلیدی این موضوع است که مردم به پزشکان خانواده خود مراجعه کنند، کانالیزه شود، ارزیابی اول انجام شود، پرونده الکترونیک سلامت برای آنها تکمیل شود و اشتباه مسیر را انتخاب نکنند. پویش ملی فشار خون و دیابت و شناسایی کیسهای دیابت هم جزو نکاتی است که صرفاً با بحث پزشک خانواده، مامای خانواده و متخصصین ما در رشتههای پایه صورت میگیرد که من همین جا این موضوع را عرض میکنم که بتوانند از این فرصت استفاده کنند و با ما همیاری داشته باشند.