حجت الاسلام امیرحسین شاهی آشتیانی کارشناس مذهبی و مدرس حوزه در گفتوگوی تفصیلی با پایگاه خبری تحلیلی «فراهان خبر» همزمان با شهادت امام هادی (ع) به بررسی سیره زندگانی این امام پرداخت.
سوال: برای آغاز گفتوگو، لطفاً مختصری از زندگی امام هادی علیهالسلام بفرمایید.
پاسخ: امام علیالنقی علیهالسلام، مشهور به امام هادی(ع)، در سال ۲۱۲ هجری قمری در روستای «صریا» نزدیک مدینه متولد شدند. پدرشان امام جواد(ع) و مادر بزرگوارشان بانویی فهیم و باایمان به نام سمانه مغریه بودند. ایشان در سنین کودکی به امامت رسیدند و از همان آغاز، نشانههای علم و حکمت الهی در وجودشان آشکار بود.
سؤال: دوران امامت ایشان با چه شرایطی همراه بود؟
پاسخ: امامت امام هادی(ع) از سال ۲۲۰ تا ۲۵۴ هجری قمری به مدت ۳۴ سال ادامه داشت؛ دورهای که با خلافت عباسیانی چون متوکل، معتز و مستعین همزمان بود. این خلفا بهشدت از نفوذ اجتماعی و معنوی امام در میان مردم هراس داشتند. به همین دلیل، ایشان را از مدینه به سامرا ـ که یک شهر نظامی و تحت کنترل حکومت بود ـ تبعید کردند تا امام همواره زیر نظر باشد.
سؤال: این فشارها چه تأثیری بر فعالیتهای امام داشت؟
پاسخ: گرچه محدودیتها بسیار شدید بود، اما امام هادی(ع) با تدبیر خاص خود، جریان هدایت را متوقف نکردند. ایشان با ایجاد و تقویت شبکه وکالت، یعنی نمایندگان مورد اعتماد در شهرهای مختلف، ارتباط مستمر با شیعیان داشتند. این شبکه، هم پاسخگوی مسائل دینی بود و هم انسجام اجتماعی شیعه را حفظ میکرد و بعدها نقش مهمی در دوران غیبت ایفا کرد.
سؤال: از نظر اخلاقی و علمی، امام هادی(ع) چه جایگاهی داشتند؟
پاسخ: ایشان نمونه کامل اخلاق نبوی بودند؛ مهربان با مردم، همراه فقرا و بسیار متواضع. در برابر آزارها صبر میکردند و هرگز از مسیر حق خارج نشدند.
از نظر علمی نیز، امام مرجع بزرگ زمان خود بودند. بسیاری از دانشمندان، حتی از مذاهب دیگر، برای پرسشهای اعتقادی و فلسفی به ایشان مراجعه میکردند. این نشاندهنده جایگاه کمنظیر علمی امام است.
سؤال: یکی از آثار برجسته امام هادی(ع) «زیارت جامعه کبیره» است. اهمیت این زیارت در چیست؟
پاسخ: زیارت جامعه کبیره را میتوان منشور امامت دانست. این متن صرفاً یک زیارت نیست، بلکه درسنامهای عمیق درباره توحید، نبوت و جایگاه اهلبیت(ع) است. علما معتقدند هر کس این زیارت را با دقت بخواند، به حقیقت مقام امامان و نقش آنان در هدایت بشر پی میبرد. این اثر نشاندهنده عمق معرفتی امام هادی(ع) است.
سؤال: آیا حدیثی شاخص از امام هادی(ع) وجود دارد که پیام خاصی برای امروز ما داشته باشد؟
پاسخ: بله، از ایشان نقل شده است:
«اطلبوا العلم من المهد إلى اللحد، فإنّ العلم نورٌ یهدی به الإنسان إلى الحقّ»؛
یعنی دانش را از گهواره تا گور بجویید، زیرا علم نوری است که انسان را به سوی حق هدایت میکند.
این حدیث تأکید میکند که جامعه اسلامی باید همیشه در مسیر آگاهی، رشد فکری و معرفت دینی حرکت کند و هرگز در جهل و رکود باقی نماند.
سؤال: پیام اصلی امام هادی(ع) برای جامعه امروز چیست؟
پاسخ: به نظر من، پیام امام هادی(ع) برای امروز ما در سه محور خلاصه میشود:
نخست، بصیرت و آگاهی در برابر جریانهای انحرافی؛
دوم، پایبندی به اخلاق و ایمان حتی در سختترین شرایط؛
و سوم، ایستادگی در برابر ظلم با توکل بر خدا.
ایشان به ما میآموزند که حتی در فضای اختناق هم میتوان جریان حق را زنده نگه داشت.
سؤال: اگر بخواهید گفتوگو را جمعبندی کنید، چه میگویید؟
پاسخ: امام هادی(ع) الگویی روشن از رهبری الهی در دوران بحران است؛ امامی که با علم، اخلاق و مدیریت الهی، مسیر تشیع را حفظ کرد. امروز هم اگر جامعه ما با چالشهای فکری و اخلاقی روبهروست، بازگشت به سیره آن حضرت میتواند چراغ راه باشد؛ راه معرفت، صبر، استقامت و امید به وعده الهی.
انتهای پیام/
